151221

Een beetje een misogyn rijtje: 'Gebruiksaanwijzing' verscheen op 13 december in het zondagswedstrijdje van de Pom (thema: vooroordelen over vrouwen respectievelijk mannen), 'Torschlußpanik' werd ingezonden op 20 december (thema 'Nu enkel nog de Rietveldstoel en het is af' - naar een regel van mijn hand - oftewel: wat ontbreekt er nog in uw leven?) en de column 'Fruit' werd een dag later geplaatst.

Fruit

De badkamer van een man is een oase van eenvoud. Op de wastafel vind je wat scheerspullen, een tandenborstel, tandpasta en een busje deodorant, in de douchecel shampoo en badschuim, vaak in één fles. Hier en daar zwerft een kam, soms zelfs een nagelschaar, en wanneer een vent eens per week z'n sokken wast en af en toe een schone onderbroek aantrekt gaat-ie al snel door voor een verzorgde man.
Bij vrouwen gaat het er minder overzichtelijk aan toe. Op plankjes, in kastjes, onder de douche: elke vierkante centimeter wordt in beslag genomen door een barokke verzameling potjes, tubes, flesjes, doosjes, zakjes, spuitbussen, verstuivers, stiften, sachets, rollers, blikjes en flacons. Vrouwen vinden in deze doolhof schijnbaar moeiteloos hun weg. Een man kan het maar beter niet proberen. Niet alleen hebben we van damesverzorgingsproducten geen sjoege, bovendien veroorzaakt de geringste aanraking van zo'n potje of flesje een enorme lawine, waardoor je niet alleen de hele verzameling cosmetica, maar ook de gramschap van je vriendin over je heen krijgt.

Waarvoor hebben ze al die rotzooi nodig? Waarom worden er bij Etos hele kubieke meters plankruimte opgeofferd aan 'damesgeuren' (een woord, tussen haakjes, dat associaties oproept die met cosmetica geen donder te maken hebben), en passen de verzorgingsproducten 'for men' met gemak in een verloren hoekje achter de condooms? Nog een vraag: waarom nemen vrouwen geen genoegen met zoiets simpels als 'zeep', 'shampoo' of 'lotion'? Waarom moeten al hun verzorgingsproducten worden opgeleukt met ingrediënten die je eerder op de fruitmand dan in je badkamer verwacht? Een snelle inventarisatie van een willekeurige damesbadkamer levert verbluffende combinaties op: douchecrème met hazelnoot, douchegel met wilde abrikoos, hydraterende bodymilk met kokos, shampoo met appel, scrubgel met kersen, conditioner met walnoot, crèmespoeling met amandel, nachtcrème met zomertarwe en kleimasker met yoghurt en havermout*. Dat is geen persoonlijke verzorging meer! Dat is muesli!

We moeten constateren dat er sinds de zondeval niet veel veranderd is. Vrouwen laten zich nog steeds verleiden met vruchten. En de slang is nog altijd de listigste van de dieren des velds, al draagt 'ie tegenwoordig het maatkostuum van de gladde marketingjongen. In die hoedanigheid heeft hij een parallel universum geschapen, waarin aan domme stukken fruit de meest bizarre eigenschappen worden toegekend. Het begon in de late jaren zeventig, met nogal expliciete reclamefilmpjes over 'de wilde frisheid van limoenen'. Goed. Dat limoenen fris zijn zal niemand betwisten. Maar wild? De meeste limoenen liggen maar zo'n beetje te suffen op de aanrecht. Zonder te loeien, blaten of mekkeren laten ze zich uitpersen of in stukken snijden. Heb je ooit een limoen z'n tanden in een postbode zien zetten? Nee zeker?

Je zou denken dat iedereen zulke nonsens doorziet. Je zou denken dat zo'n campagne nooit lang kan duren. Maar dan heb je buiten vrouwen gerekend. Zo vlijmscherp als ze zijn, wanneer het erom gaat hun vent te betrappen op sporen van overspel en kroegbezoek, zo boterzacht worden ze van een geraffineerde advertentie. En daarom worden er elke avond hele reclameblokken volgeleuterd over de revitaliserende werking van grapefruit, het sensuele effect van meloen en de rustgevende kracht van mandarijnen.

Damesbladen maken het nog veel erger. In het ene artikel beweren ze dat de kilo's eraf vliegen wanneer je niets anders eet dan fruit, twee pagina's verder schrijven ze - zonder met hun ogen te knipperen! - over hoe vóedzaam appels, kiwi's en druiven zijn, zolang je ze maar in je haar smeert. En vrouwen slikken het allemaal als zoete koek.

De enigen die van de zondeval iets lijken te hebben geleerd zijn mannen. Die raken sinds Genesis 3 geen fruit meer aan. En omdat het moeizaam variëren is op steeds hetzelfde thema van zeep, shampoo en aftershave, blijft cosmetica voor mannen beperkt tot een paar basisproducten, waarop de overbodige toevoeging 'for men' is afgedrukt. Er wordt wel eens voorzichtig geprobeerd om mannen aan gezichtscrème en bodylotion te helpen, maar echt lukken wil het niet.

Is het dan helemaal onmogelijk om een uitgebreide verzorgingslijn voor heren op te zetten? Tuurlijk niet! Maar kom niet aan met allerhande fruitige geurtjes. En al helemaal niet met waanzinnige claims over verjongende perzik en vochtinbrengende ananas, want daar trappen we niet in. Mannen zijn net als vrouwen gevoelig voor leugens, maar het moeten wel plausibele leugens zijn. Dus zodra een cosmeticagigant komt met een herenlijn, gebaseerd op de voedzame werking van tosti’s en de vochtinbrengende eigenschappen van water, beloven we dat we voor de bijl gaan. Zodra de Etos shampoo verkoopt met de kalmerende invloed van oude jenever, scheerzeep met het rustgevende effect van zware shag en aftershave met de vitaliserende kracht van zwarte koffie, zullen we graag wat extra planken in onze badkamers aanbrengen.

Al gaan we eerst nog wel even een nieuwe boormachine kopen.

*) Dit is, lezer, een wetenschappelijk verantwoorde, op feiten gebaseerde weerslag van de genoemde inventarisatie. Er is geen woord van overdreven.


Le jour avance un peu
mon amour se maquille
Un œil et puis les deux
c'est futile mais ça brille

Qui veut-elle séduire ?
Je suis même pas là
Je me tue à lui dire
qu'elle est mieux sans tout ça

Que ses yeux sont plus clairs
quand ils sont dans ma poche
et que vouloir trop plaire
C'est le plaisir des moches

Renaud - La pêche à la ligne

https://www.youtube.com/watch?v=pX5zqp0fFdM

Torschlußpanik

Laat me je gat eens zien, ik zal het meten,
het manco dat je diepste wezen is.
Laat me je leegte inventariseren,
kom er eens kijken wat eraan ontbreekt:

een twintig jaar gerekte puberteit,
verplichtingen waarvoor je vluchten mag,
een dekentje om onder weg te kruipen
met pillen tegen de neerslachtigheid

en negentig minuten soap per dag,
twee ouders om complexen aan te praten,
terrasjes om je muntthee aan te zuipen
met je niet al te snuggere vriendinnen.

Een liefde om in schuldgevoel te smoren:
de kerel die je driekwart jaar mag haten
tot het designerwiegje is gevuld
en mama weer met roken mag beginnen.

Gebruiksaanwijzing

Haar in geheimtaal opgestelde handboek
vol schemerige regels en taboes
heeft (waar je het register zou verwachten)
nog ruimte voor wat bittere notities.

Denk niet dat je het raadsel op kunt lossen
of, op de tast laverend in de nevel
van onuitgesproken marsbevelen,
geroutineerd haar tenen kunt ontzien.

Zet haar op een voetstuk en ze zal
proberen je op armlengte te houden.
Geef haar de ruimte die ze hebben wil:
ze trekt zich in een hoekje terug en zwijgt,

verongelijkt en in de steek gelaten,
ontstemd als een verwaarloosde piano
waarvan, als je erop zou durven spelen,
je prompt het deksel op je vingers krijgt.

151207

'Live Fast Die Old' verscheen vandaag als column op de Pom. 'Nazorg' was de inzending voor het zondagse Potje Pom van gisteren, niet geheel zonder succes. (Hij houdt ons wel van de straat, die Wolff.) Het wedstrijdje draaide deze week om een dichtregel van Robin Veen: 'Verbrand mijn kleren als ik dood ben opdat niemand zich de toekomst zal herinneren'. In de oorspronkelijke versie (onderaan weergegeven) wordt die koe op vindingrijke wijze bij de horens gevat.

Live Fast, Die Old

Het is een prachtcliché: wanneer een kunstenaar te jong aan z'n einde komt, wordt vroeg of laat gevraagd welke meesterwerken ons door de neus zijn geboord. Niemand betwijfelt dat ieder nieuw album van Jeff Buckley fenomenaal zou zijn geweest. Marilyn Monroe zou zijn uitgegroeid tot de grand old lady van de Amerikaanse cinema. En hoe lang zou de verbouwing van het Van Goghmuseum hebben geduurd als Vincent de tachtig had gehaald?

Je kunt de vraag ook omkeren. Gek genoeg gebeurt dat zelden. Zou Rimbaud, als hij na z'n negentiende nog een letter op papier had gezet, niet stomweg zijn vergeten? Zouden Hendrix' gitaarstormen zijn geluwd tot Santana-achtige windjes? Zou Keith Haring zijn ontmaskerd als een neurotische, zichzelf herhalende kriebelaar? Geen hond vraagt het zich af. Er wordt achteloos aangenomen dat ze hun hele leven jong & geniaal zouden zijn gebleven.

Te vroeg gestorven artiesten worden bij overlijden gecanoniseerd en blijven vanaf dat moment bevroren onder een stolp. Buiten loopt de tijd gewoon verder. We worden ouder, krijgen kinderen, maken vergissingen, lezen boeken en vechten oorlogen waar we twintig jaar geleden niet eens van droomden. Maar John Lennon blijft ons wollig aanstaren vanachter dat brilletje. Sylvia Plath, voorgoed opgesloten in haar rol van bedrogen, depressieve huismoeder, is al een halve eeuw een feministische martelares. John Keats zal voor eeuwig een thing of beauty blijven.

Niemand wil geloven dat Jim Morrison, op zijn veertigste, strontvervelende prog-rock zou zijn gaan maken. (Twee woorden, mensen: Ray Manzarek.) Niemand kan zich James Dean op z'n vijftigste voorstellen - als een soort vette Marlon Brando. The horror! The horror!

Dan hebben we het nog niet gehad over de middelmatigheid die we van jong gestorven helden tolereren. Sid Vicious, een van de beroemdste bassisten van de jaren '70, kon zijn instrument amper vasthouden. Jotie T'Hooft heeft heel mooie gedichten geschreven, maar veel van zijn werk zou bij elke consciëntieuze uitgever in de papierversnipperaar zijn beland. Nick Drake zou zijn afgeserveerd als een saaie neuzelaar, als 'ie zich niet op zeker ogenblik had volgeduwd met pillen.

Voor kunstenaars met wat meer, euh, zitvlees moet het wel eens frustrerend zijn. Die arme Tolstoj heeft zich tot z'n 82e het lazarus moeten schrijven, terwijl Emily Brontë op een voetstuk staat, allemaal op het krediet van één enkele roman. Over het latere werk van Vasalis wordt vaak meewarig gedaan, maar als ze op haar 46e was gecrepeerd was ze onaantastbaar geweest. Als David Bowie een keertje een zwakke plaat maakt vallen de critici over hem heen, terwijl Kurt Cobain al na 27 jaar en drieënhalve plaat van het gezeik af was. Wie heeft hier nou de wereld verkocht?

Al met al kun je maar het beste een laatbloeier zijn. Het heeft een hoop voordelen. Niemand zet je onder druk om je vroege werk te evenaren. Je kunt tientallen jaren blijven dagdromen over een schitterend debuut. Je kunt je jeugdzonden zelf in de open haard mikken, voor ze in handen vallen van geldzuchtige uitgevers of platenbonzen. En je wordt nog lekker oud op de koop toe.


Meubilair

Het achteloze savoir-faire
waarmee een man van zestig jaar
een opdracht op het schutblad krast
gaat hem nog niet zo lekker af,

nu plotseling, zoals dat heet,
'een nieuw publiek zijn werk ontdekt'
en hij na jaren lauw applaus
probleemloos volle zalen trekt,

nu vier decennia te laat
zijn jongensdroom bevredigd wordt
door een gehoor van jonge vrouwen
dat Stimorols zit bloot te kauwen

en in de leuke startersflat
zijn bundel op het plankje schikt
tussen de ansicht van Doisneau
en het cd'tje van Piaf.

Nu enkel nog de Rietveldstoel
en het is af.

Nazorg

Er is een spreekgestoelte neergepoot,
een microfoon voor roerende betogen,
er zijn wat tissues voor betraande ogen
(al houden we ons liever dapper groot).

Hij heeft, nog voor z’n laatste ademstoot,
de platenkeus zorgvuldig overwogen,
er is gebak en voor een godsvermogen
aan sterke drank voor bij het middagbrood.

We nemen zichtbaar opgelucht een glas
en doen ons aan de sandwiches tegoed.
Terwijl we onze dorst en honger stillen

rolt hij, alleen met z’n geklede jas,
het laatste restje toekomst tegemoet
waar wij nog even niks van weten willen.

Nazorg (Robin Veen Remix)

Er is een spreekgestoelte neergepoot,
een microfoon voor roerende betogen,
er zijn wat tissues voor betraande ogen
(al houden we ons liever dapper groot).

Hij heeft, nog voor z’n laatste ademstoot,
de platenkeus zorgvuldig overwogen,
er is gebak en voor een godsvermogen
aan sterke drank voor bij het middagbrood.

Dus heffen we het glas op Robin Veen
en doen ons aan zijn sandwiches tegoed.
Terwijl we onze dorst en honger stillen

rolt hij, met zijn geklede pak alleen,
het laatste restje toekomst tegemoet
waar wij nog even niks van weten willen.